Međunarodni dan dece obolele od raka, koji se svake godine obeležava 15. februara, predstavlja globalnu inicijativu posvećenu podizanju svesti o malignim bolestima kod dece, njihovom pravovremenom otkrivanju i poboljšanju uslova lečenja. Ovaj dan je ustanovljen 2002. godine kako bi se povezale aktivnosti i naglasio značaj zajedničkog delovanja u borbi protiv raka kod dece. U Republici Srbiji, deo je Kalendara javnog zdravlja od 2013. godine.
Tabela sadržaja
Ovogodišnja tema: „Podsticaj na akciju“
Ovogodišnja globalna kampanja odvija se pod sloganom „Inspiring action / Podsticaj na akciju“, sa fokusom na preduzimanje konkretnih koraka ka rešavanju identifikovanih problema i uključivanje svih relevantnih aktera – zdravstvenih radnika, pacijenata, porodica i šire zajednice. Cilj je otklanjanje prepreka i nejednakosti u dijagnostici, lečenju i podršci oboleloj deci i njihovim porodicama.
Statistika i izazovi
Prema globalnim procenama, godišnje se dijagnostikuje oko 400.000 slučajeva malignih bolesti kod dece uzrasta od 0 do 19 godina. Najćešće vrste raka u dečjem uzrastu su:
- Leukemije
- Tumori mozga
- Limfomi
- Neuroblastom
- Vilmsov tumor
Uspeh izlečenja raka kod dece znatno je veći nego kod odraslih. U visoko razvijenim zemljama stopa preživljavanja prelazi 80%. Rana i tačna dijagnoza, zajedno sa pravovremenim i adekvatnim lečenjem, značajno povećavaju šanse za ozdravljenje.
Ključni faktori za ranu dijagnozu
Rana dijagnoza malignih bolesti kod dece može biti presudna za ishod lečenja. Postizanje boljih rezultata zavisi od tri osnovne komponente:
- Podizanje svesti roditelja i zdravstvenih radnika – Prepoznavanje simptoma i pravovremena reakcija.
- Brza i precizna dijagnostika – Dostupnost medicinskih pregleda i analiza.
- Pristup odgovarajućem lečenju – Uključivanje obolele dece u efikasne terapijske protokole.
Situacija u Srbiji
Prema podacima populacionog registra za rak, u Beogradu je tokom 2023. godine dijagnostikovano 18 novih slučajeva malignih neoplazmi kod dece predškolskog uzrasta, što predstavlja stopu od 15 obolelih na 100.000 dece. Najćešći oblici raka u ovom uzrastu su:
- Maligne neoplazme krvi i limfnog tkiva
- Tumori oka, mozga i centralnog nervnog sistema
- Tumori kosti, kože, vezivnog tkiva i dojke
Kod dece i omladine uzrasta od 7 do 19 godina, u 2023. godini registrovano je 22 novoobolelih, sa stopom obolevanja od 10,2 na 100.000. Najćešći oblici malignih bolesti u ovoj grupi su:
- Maligne neoplazme krvi i limfnog tkiva
- Zloćudni tumori štitaste żlezde i drugih żlezda sa unutrašnjim lučenjem
- Tumori kosti, kože, vezivnog tkiva i dojke
- Tumori mokraćno-polnog sistema
Važnost zajedničkog delovanja
Borba protiv malignih bolesti kod dece zahteva koordinisanu akciju svih aktera – zdravstvenih institucija, vladinih i nevladinih organizacija, roditelja i šire zajednice. Međunarodni dan dece obolele od raka podseća na značaj solidarnosti i zajedničkog delovanja u unapređenju dijagnostike, lečenja i podrške obolelima i njihovim porodicama.
Za kraj
Obeležavanje Međunarodnog dana dece obolele od raka 2025. godine fokusirano je na konkretne korake ka boljoj dijagnostici, dostupnijem lečenju i većoj podršci oboleloj deci i njihovim porodicama. Svaka inicijativa, bilo da dolazi od zdravstvenih radnika, roditelja ili šire zajednice, doprinosi stvaranju boljeg sistema podrške i većim šansama za izlečenje dece obolele od malignih bolesti.
Možda će vas zanimati: Šta utiče na plodnost kod žena i muškaraca?
