Crkva imena Marijinog: Katedrala koja to nije
Da bi se crkva nazvala katedralom, u njoj mora biti sedište biskupa, što sa ovom "katedralom" nije slučaj.
Kada u Novom Sadu pitate za katedralu, svako će znati da je vas uputi na impozantnu crkvu preko puta Gradske kuće, na centralnom gradskom trgu. Međutim, da bi crkva bila katedrala, u njoj mora biti i sedište biskupa. Novi Sad, međutim, pripada subotičkoj biskupiji, biskup je, logično, u Subotici, gde mu je i katedrala. Stoga novosadska „katedrala“ ovaj naziv nosi potpuno neformalno. Pravo ime joj je Župna crkva imena Marijinog.
Tragovi o postojanju prve crkve na ovoj lokaciji datiraju još iz 12. veka, ali je ovaj hram, zajedno sa čitavim tadašnjim naseljem, stradao u tatarskoj invaziji u 13. veku. Obnovljeno naselje, zajedno sa novom crkvom, 1526. godine će razoriti Turci.
Župna crkva Imena Marijinog u Novom Sadu (Katedrala) – virtuelna panorama; Foto: 105.rs; Da rotiraš sliku, na računaru koristi miš, a na mobilnom uređaju pokrete prstima. Za zumiranje, koristi plus i minus u levom, a za prikaz u punoj veličini simbol u desnom donjem uglu slike
Potpisivanje Karlovačkog mira 1699. godine je u ove krajeve doneo dugo iščekivani kraj turskih pustošenja, i samo tri godine kasnije, u tadašnjem Petrovaradinskom šancu je osnovana Rimokatolička crkvena opština. Nova crkva je sagrađena 1719. godine, i posvećena Pomoćnici hrišćana Mariji, u spomen na tursku opsadu Beča, tokom koje su branitelji molitvama tražili pomoć od Bogorodice.
Bila je to skromna građevina, koja će 1742. godine biti porušena, da bi iste godine i na istom mestu bila sagrađena nova. Ova crkva će izdržati čitavih sto sedam godina: stradaće u bombardovanju 1849. godine, kada joj je srušen toranj. Obnovljena je relativno brzo, ali ne i toranj, zbog čega novosadski katolici nisu bili zadovoljni, pa su od tadašnje gradske skupštine zatražili da se podigne crkva koja će priličiti jednom slobodnom kraljevskom gradu.
Odluka o gradnji nove crkve doneta je 1891. godine, a posla da je projektuje, prihvatio se u to vreme poznati arhitekta Georg Molnar, isti čovek koji je projektovao i zgradu novosadske gradske kuće. Projekat je izradio besplatno, a crkva će mu se odužiti postavljanjem biste u crkvi, što je čast koja se veoma retko ukazuje svetovnim licima. Građevinski deo posla, preduzimači Stefan Gusek i Karl Lerer će pod Molnarovim nadzorom završiti 1893. godine, a izgradnja će zvanično biti završena godinu dana kasnije, podizanjem osvećenog pozlaćenog krsta.
Crkva imena Marijinog – u samom centru Novog Sada
Crkva je dugačka 52, široka 25 metara, krov je visok 22, a toranj 72 metra čini je najvišom crkvom u Novom Sadu. Glavni ulaz se nalazi tačno naspram Gradske kuće. Fasada je od žute klinker cigle, a kapa zvonika i krov su pokriveni čuvenom Žolnai keramikom.
U crkvu se ulazi kroz masivna portalska vrata, iznad kojih je grb u reljefu, sa tekstom Crux amore (krst ljubavi). Unutrašnjost je popločana u crvenoj, crnoj i beloj boji, i opremljena je u duhu neogotičke građevine.
U crkvi postoje četiri oltara. Glavni krase velika slika Bogorodice, sa ugarskim kraljevima i svetiteljima Stefanom i Ladislavom. Sa leve strane je oltar Uskrsnuća Isusova, ukrašen drvenim figurama svetih Petra i Pavla. Sa desne strane je oltar posvećen Svetom Florijanu, zaštitniku vatrogasaca, dok četvrti, posvećen Hristovom grobu, krase figure svetih Emerika i Elizabete. Prozori su ukraćešeni vitražima koje su radili peštanski majstori, orgulje je postavio čuveni majstor Jagerdorf iz Šlezije, a dekorativna rezbarija je rad Ferdinanda Štuflesera iz Tirola.
Katedrala koja nije katedrala, jedan je od najpoznatijih simbola kulture i istorije Novog Sada.
Pogledaj galeriju fotografija:
Podcast verziju ovog sadržaja poslušaj ovde:
Pogledaj interaktivnu mapu koja prikazuje crkve koje smo obišli i fotografisali za virtuelnu multimedijalnu turu Najlepše crkve Vojvodine:
