Ramonda je zasigurno cvet o kom se ovih dana mnogo govori i sve zbog jednog muzičkog takmičenja. Naime, na nadolazećoj Evroviziji u Malmeu, Srbiju će predstavljati Teya Dora sa pesmom koja nosi naziv po ovom cvetu. Šta je ramonda i zbog čega je toliko posebna?
Ko je otkrio ramondu i kako je dobila ime?
Botaničar Josif Pančić je otkrio da cvet ramonda ne raste samo na području Španije, gde je prvobitno otkriven početkom 19. veka, već i na jugu Srbije. Zbog toga je odlučio da mu da ime “ramonda serbika”.
Kasnije, krajem 19. veka, dvorski lekar Sava Petrović, koji je bio u službi porodice Obrenović, primetio je ovaj cvet u okolini Niša. Inspirisan lepotom kraljice Natalije Obrenović, odlučio je da ovu biljku nazove “Natalijina ramonda”.
Zašto je ramonda karakteristična?
Ramonda, poznata kao srpska i Natalijina ramonda, nije obična biljka. Njena sposobnost da se “vrati u život” nakon suše fascinira naučnike. Ova biljka, koja cveta u vreme Vaskrsa, ima izuzetnu sposobnost rehidratacije koja joj omogućava da preživi i nakon dugih perioda bez vode. Zbog ove retke karakteristike, srpski naučnici su se udružili u projektu LEAPSyn-SCI kako bi istražili kako ova biljka može da utiče na mehanizme neurodegenerativnih oboljenja. Primer su Alchajmerova i Parkinsonova bolest.
Tim srpskih naučnika okupljen u projektu LEAPSyn-SCI istražuje proteine koji se akumuliraju u listovima ramonde tokom suše. Ovi proteini, nazvani LEA proteini, mogu imati ulogu u sprečavanju agregacije sinukleina, što je ključni korak u razvoju neurodegenerativnih oboljenja.
Ramonda je simbol pobede Srbije
Kao simbol pobede, Natalijina ramonda postaje snažno obeležje srpskog naroda. Njena simbolika duboko se ukorenjuje u istorijske događaje, posebno u Prvom svetskom ratu. Poput feniksa, koji se uzdiže iz pepela, Srbi su se podigli nakon ogromnih gubitaka, na kraju izlazeći kao pobednici.
Ova biljka, endemska vrsta sa Kajmakčalana, nosi u sebi duh hrabrosti i otpornosti, s obzirom na to da se na tom području odigrala jedna od najvažnijih bitaka u Prvom svetskom ratu. Godine 1916, srpska vojska je tamo ostvarila važnu pobedu.
Dan primirja u Prvom svetskom ratu se u Srbiji obeležava od 2012. godine kao državni praznik 11. novembra. Baš ovaj cvet je amblem praznika. Iza cveta nalaze se zelena i crna traka, u bojama Albanske spomenice.
